- pęknąć
- 1. pot. Choćby(m) pękł, żeby(m) miał pęknąć, to... «choćby nie wiadomo co się miało stać, to...»: Nikt, choćby pękł, nie stanie rzeczywistości w poprzek czy na ukos. Tylko głupi myśli, że podzieli sobie naród na kawałki jak tort. B. Madej, Półtraktat. Choćbym pękł, nic nie zmienię (...). W. Horwath, Seans.2. pot. Pękać z dumy, z radości, z zazdrości «być bardzo dumnym, bardzo się cieszyć, być bardzo zazdrosnym»: A wiesz o tym, że syn mi się urodził?! – pękał z dumy Piotr. – A jaki ładny, a jaki mądry! M. Musierowicz, Dziecko. Ale numer! Jędrek pęknie z radości, kiedy to usłyszy. A. Lewańska, Sonata. Państwo Z. zabawili w kościele dostatecznie długo, żeby wszyscy sąsiedzi mogli obejrzeć nowy wóz i pęknąć z zazdrości. H. Kowalewska, Tego lata.3. pot. Pękać ze złości «bardzo się złościć»: Wiktor mało nie pękł ze złości, że Ula nocowała u pani Cydzikowej (...). I. Jurgielewiczowa, Ten obcy.4. Pękła butelka (wina, szampana itp.), pękło kilka, wiele butelek «wypito butelkę, kilka, wiele butelek alkoholu»: Pękło w trakcie uczty kilka butelek szampana (...). S. Żeromski, Wiatr. W dniu otwarcia pęknie trochę butelek koniaku (...) bo taki jest zwyczaj. A. Jambor, Stenogramy.5. Pękło sto, tysiąc itp. złotych «sto, tysiąc itp. złotych zostało wydanych»: No i pęknie z pięćset złotych na podręczniki dla dzieciaków. Roz bezp 2002.6. Uszy, bębenki komuś pękają (od hałasu, huku itp.) «o dokuczliwym, bardzo silnym hałasie»: Młodzik w dżinsach z hamburgerem w ręce... puszcza sobie kasetę i aż mu uszy pękają od sztormu decybeli! M. Pankowski, Fara. Przestań walić w bęben, bo mi uszy pękną! S. Lem, Cyberiada.Bomba pękła zob. bomba 2.Coś pęka w szwach zob. szew.Pękać ze śmiechu zob. śmiech 2.Pęka komuś głowa, łeb (od czegoś) zob. głowa 46.Serce komuś pęka zob. serce 26.
Słownik frazeologiczny . 2013.